Yapı malzemeleri direktifi inşaat malzemeleri, yani binalar ve inşaat mühendisliği işleri de dahil olmak üzere inşaat işlerinde kalıcı olarak kullanılması amaçlanan tüm ürünler için geçerlidir. Direktifin amaçlarından biri, inşaat malzemelerinin temel özelliklerine ilişkin performans beyanı için kurallar oluşturmak ve inşaat malzemelerine CE işaretinin iliştirilmesine ilişkin ilkeleri tanımlamaktır. Üreticiler, ürüne özgü Avrupa Teknik Değerlendirmesi kapsamına giren tüm yapı malzemelerine CE işaretini iliştirmekle yükümlüdür. Yapı Ürünleri Direktifi, yapı ürünlerinin beyan edilen performansının sürekli olarak izlenmesini gerektirmektedir. Örneğin, inşaat malzemelerinin yangın koşulları altındaki performansı, ürün uygunluğunun sağlanması açısından önemlidir. İnşaat malzemeleri temel sağlık ve güvenlik gerekliliklerine uygun olmalıdır.
Yönetmeliğin Temel Gereklilikleri:
– Denge ve mekanik mukavemet
– Yangın güvenliği
– Hijyen, sağlık ve çevre
– Kullanım emniyeti
– Gürültüden korunma
– Enerji tasarrufu ve ısı tutma
Yapı Ürünleri Direktifi, teknik şartnameler yoluyla ticaretin önündeki engelleri ortadan kaldırmak ve yapı ürünlerinin Avrupa Birliği içerisinde serbest dolaşımını sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Bu direktif, Avrupa Ekonomik Alanı’nda inşaat ürünlerinin performansının değerlendirilmesi için tek tip yöntemler oluşturmaktadır. Bu yöntemler, kamu yetkilileri, mimarlar, mühendisler ve müteahhitler tarafından ürünlerin performansını tanımlamak, tüketicilere sunmak ve inşaatlarda kullanıma uygun ürünleri seçmek için kullanılır.
Performans beyanı veya Avrupa Birliği’ne uygunluk beyanı, ürünün CE işaretlemesi için bir ön şarttır. Bir performans beyanı hazırlamak için üretici, onaylı bir laboratuvardan alınan bir rapora veya üçüncü taraf bir belgelendirme kuruluşundan alınan bir rapora dayanmalıdır. Üretici, performans beyanını imzalayarak tüm üretimin performansına ilişkin sorumluluğu üstlenmiş olur.
Zorunlu CE işaretinin yanında aşağıdaki işaretler de kullanılmalıdır:
– Üretici adı veya ticari markası
– İhtiyaç dahilinde CE işaretinin iliştirildiği yılın son iki rakamı
– AT uygunluk belgesinin numarası
– Kontrol sürecinde bulunan onaylı kuruluşun numarası
– Ürünün teknik spesifikasyonlarda belirtilen özelliklerinin bilgisi.
Üretici, ürünün CE işaretini Yapı Ürünleri Direktifi veya diğer direktifler temelinde uyarlayabilir. Örneğin, alçak gerilim kablolarının CE işareti, Alçak Gerilim Direktifinin gerekliliklerine dayanabilir.
İlk muayene, sürekli gözetim, tip testi ve kabul testi onaylanmış kuruluşun görevlerinin bir parçasıyken, ürünün fabrika muayenesi, belirli ürün aşamaları için tip testi ve performans beyanları üreticinin görevlerinin bir parçasıdır.
Uygunluk Değerlendirme Prosedürü
Yapı Malzemeleri Yönetmeliği kapsamındaki bir ürünün CE işaretini taşıyabilmesi için Avrupa Teknik Onay Kılavuzları yürürlükte olmalıdır. Standartlar ve ATOK olmadan, ürün bir yapı malzemesi olsa bile CE işareti iliştirilemiyor. Yapı Malzemeleri Yönetmeliği kapsamında, tüm uygunluk değerlendirme sistemleri Konsey Kararlarında ürün gruplarına göre tanımlanmıştır. Bu sistemlerde üretici ve onaylanmış kuruluşların görevleri 4 sistemde ayrı ayrı tanımlanmıştır.
Belgelendirme
– SİSTEM 1 & 1+ Seviyesindeki Ürünler; ürünün başlangıç tip testi, fabrika ve FÜK’ün ilk tetkiki; FÜK’ün devamlı gözetimi, alınan numunelerin deneyi.
– SİSTEM 2 & 2+ Seviyesindeki Ürünler; FÜK’ün belgelendirilmesi, FÜK’ün sürekli gözetimi, değerlendirilmesi ve onaylanması.
– SİSTEM 3 Seviyesindeki Ürünler; Ürünün (akredite laboratuvar tarafından) başlangıç tip testi.
– SİSTEM 4 Seviyesindeki Ürünler; Onaylı kuruluşa gerek yoktur, tüm sorumluluklar ve uygulanması gereken işlemler üretici tarafından gerçekleştirilecektir.
Avrupa Komisyonu Kararları, her bir ürün veya ürün grubunun uygunluk değerlendirmesi için izlenecek prosedürleri tanımlamaktadır. Bir üretici, uyumlaştırılmış Avrupa standartlarına veya tanınmış ulusal standartlara göre bir yapı malzemesi üretebilir ve daha sonra bu ürün için tanımlanan uygunluk değerlendirme prosedürünü uygulayabilir.
Uygunluk Değerlendirme Süreçleri
– Onaylanmış kuruluş ya da üretici tarafından malzemeye ilk tip testlerinin yapılması
– Önceden belirlenmiş olan test planına göre onaylanmış kuruluş ya da üretici tarafından üretimden alınan numunelere ilgili testlerin uygulanması
– Piyasaya sürülmüş olan ürünlere inşaat bölgesinden alınan numunelere kontrol testlerinin uygulanması
– Onaylı kuruluş ya da üretici tarafından hazırlanmış numunelerin testi
– Üreticinin proses kontrollerinin yapılıyor olması
– Onaylı kuruluşun fabrika ve proses kontrollerinin ilk denetimi ve onaylı kuruluş tarafından proses kontrollerinin sürekli gözetimi ve denetimi
