KKDİK (Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması Yönetmeliği) kimyasalların kayıt sisteminde (KKS) kayıtlarının oluşturulduktan sonra piyasaya sürülmesine izin veren yönetmeliktir. Yönetmeliğe göre 31.12.2020 ile 31.12.2023 tarihleri arasında sistemde kaydı oluşturulan kimyasalların 31.12.2023 tarihinden sonra piyasada serbest dolaşımına izin verilecektir.
Yurtdışından çeşitli solüsyon, çözelti vb. çeşitli kimyasalları yılda bir tondan fazla ithal eden ya da yine yılda bir tondan fazla kimyasal üretimi yapan şirketlerin ürünlerini kayıt altına alma zorunluluğu bulunmaktadır. Yurt içinden ham madde karışımı tedarik eden firmaların bu ürünleri kayıt alma zorunluluğu bulunmamaktadır. KKDİK, sanayide çeşitli faaliyetlerde kullanılan kimyasalların çevre ve insan sağlığına herhangi bir risk oluşturmayacak şekilde üretimini, ithalatını ve pazarda serbest şekilde dolaşımını güvence almayı hedeflemektedir.
Kimyasal güvenlik değerlendirmesi (KGD):
Endüstride kullanılan kimyasalların insan sağlığı ve çevre üzerinde olumsuz etki oluşturmayacak şekilde üretilmesi, ithal edilmesi, piyasada dolaşıma sunulması ve kullanımı ilkelerine dayanmaktadır. Bu kapsamda KGD:
– Kimyasalların zararlılık sınıflarının belirlenmesi
– KKDİK tüzüğünün 15(4) maddesinde listelenen kimyasalların barındırdıkları özelliklere göre kategorilere ayrılmışlardır. Örneğin 3.7 başlığında üreme fonksiyonları ve doğurganlık veya gelişim üzerine olumsuz etki, narkotik etkiler dışında 3.8 başlığındaki etkiler gibi zararlılık sınıflarının belirlenmesi, kategorileştirilmesi ve özelliklerinin belirlenmesi maksadıyla yapılmaktadır.
KGD’nin aşağıdaki işlem adımlarını içermesi gerekmektedir:
– Maddenin yaşam döngüsü boyunca üretimi veya kullanımından kaynaklanan emisyonların ve insanların ve çevrenin maruziyetinin değerlendirilmesi (“Maruziyet Değerlendirmesi”). Bu, maddenin kullanımları, kullanım koşulları ve emisyonları/maruziyetleri hakkında yeterince ayrıntılı bilgi geliştirilmesini içermektedir.
– Emisyon/maruz kalma ile birlikte oluşabilecek risklerin analizi (“Risk Karakterizasyonu).
– İnsan sağlığı ve çevreye yönelik riskleri kontrol etmek için gerekli üretim ve kullanım koşullarının tanımlanması ve belgelenmesi.
Bu işletim koşulları (İK) ve risk yönetimi önlemlerini (RYÖ) içermektedir. KKDİK yönetmeliğinde bu bilgiler “Maruz Kalma Senaryoları” (MKS) olarak tanımlanmaktadır.
Değerlendirmenin amacı bir riskin var olup olmadığına karar vermek değil, risklerin hangi koşullar altında kontrol edilebileceğini belirlemek ve tanımlamaktır. Tahmini maruziyet seviyeleri öngörülen gözlemlenmemiş etki seviyelerini (DNEL’ler veya PNEC’ler) aşmıyorsa riskler kontrol edilebilir olarak kabul edilir. Gözlemlenen etkisiz değerlerin belirlenemediği maddeler için, risk karakterizasyon süreci beklenmedik etkilerden kaçınma olasılığının yarı nicel veya nitel bir değerlendirmesinden oluşur. Özellikle, PBT ve vPvB kriterlerini karşılayan maddeler için, emisyonlar ve maruziyet MKS’nin uygulanmasıyla en aza indirilirse risklerin kontrol edileceği varsayılabilir. Ayrıca, fiziksel tehlikeler için, bu özellikler nedeniyle bir olayın olasılığı ve şiddeti ihmal edilebilir olmalıdır.
Risk kontrolü, kullanım süresi ve sıklığı, bir faaliyet sırasında maddenin miktarı veya konsantrasyonu veya işlem sıcaklığı gibi söz konusu maddenin çalışma koşullarını kapsamaktadır. Ayrıca, yerel egzoz havalandırması, belirli eldiven türlerinin kullanılması ve atık su veya egzoz gazlarının genel veya özel olarak arıtılması gibi gerekli risk yönetimi önlemlerinin uygulanmasını da içermektedir. Bu kapsamda üretici ve ithalatçı riskleri kontrol altında tutmaya yönelik etkin ve en efektif yöntemleri bulmalı ve bu yöntemleri belgelendirmelidir.
